REFLECTION 3: Children's Games as Signs of Globalization

Habang ako’y nglalakad pauwi sa aming bahay, may nakita akong mga batang naglalaro ng Patintero. Natuwa ako at natanong sa aking isipan, “May mga bata pa palang naglalaro nito?”. Bigla kong naalala yung kapanahunang naglalaro ako nito. kapanahunan? Gano’n na ba ako katanda, kasi naisip ko sa panahon ngayon wala ng batang naglalaro nito o kaya kahit na anong larong pinoy, ‘yun bang mgagamit mo yung pisikal na pangangatawan mo. Kaya bigla akong natuwa sa mga batang mas bata sa akin no’ng nakitang kong naglalaro pa rin sila nito.

Naranasan mo na bang maglaro ng Patintero? Luksong baka? Turumpo? Taguan? Sipa? Bahay-bahayan? Jack en poy? Siyato? Tumbang Preso? Chinese Garter? Finish Palo? Agawan Base? O kung ano mang larong pinoy, kasi ako Oo lahat ito naranasan ko. Para sa’kin, isa ito sa pinagmamalaki ko. Ika nga nila, masuwerte ka kapag batang 90’s ka kasi mararanasan mo yung mga larong katulad ng mga ito.

Sa pag-ikot ng mundo, kasabay nito ang pag-unlad nito na tinatawag nating Globalisayon. Katulad nga ng mensahe sa palabas ng mga nag-ulat, isa sa magandang halimbawa ng Globalisasyon sa Pilipinas ay ang larong pinoy. Sa Pilipinas, tatak na sa ating kultura ang kakaibang mga laro na nauuso sa ating bansa. Pagdating sa larong pinoy, nagagamit ng mga batang pinoy ang diskarte sa pag-iisip, lakas ng pangangatawan at kakaibang proseso ng laro na kung saan sa pinas lang mararanasan.  Subalit sa bilis na paglipas ng mga araw, sa panahon ngayon, bihira na lang tayo makakakita ng mga batang naglalaro ng larong pinoy dahil nag-usbungan na ang mga modernong teknolohiya kung saan mas pinagtutuunan nila ng pansin at dito kumukuha ng libangan.

Alas tres ng hapon. Ito ang oras ng laro namin ng aking mga kalaro no’ng bata pa lamang ako. Hindi ako hinahayaan ni Mama na lumabas dahil tanghaling tapat ito at mainit, madali daw akong pagpapawisan at baka atakihin daw ako ng aking hika. Ang ginagawa ko, tumatakas ako kasi naiinggit talaga ako kapag nakikita ko yung mga kalaro ko. Imbis na matulog sa hapon mas ginugusto kong maglaro kasi noong bata ako wala pa namang  mga gadgets noon. ‘di katulad ngayon hindi mo na kailangan lumabas o humanap ng kalaro para malibang ang sarili, kunin mo lang ang Android phone, tablets o kung ano pang mga gadgets na nauuso ngayon, malilibang kana.

Sadyang napakasarap balikan ng mga ala-ala sa pagkabata dahil parang sa iyo lang mundo mo. Walang problema, hindi mo na kailangan ng pera at ang mga kailangang materyales mo ay nasa bahay o paligid mo lang. Isa sa mga nagpapaalala sa aking pagkabata ay ang mga laro na kung saan sa bawat larong iyon ay nag-iwan ng marka sa aking nakaraan. Tatlong laro ang pinaka paborito ko: Ang Patintero, Taguan at Luksong Baka.

Patintero. Galing sa pagtaya ng kalaban ang pangunahing dapat na isinasaalang alang ng bawat manlalaro. Ang basehan ng pagkapanalo sa larong ito ay ang bilang ng mga manlalarong nakalampas sa bawat guhit nang hindi natataya ng kalaban. Ang isang grupo ay kinabibilangan ng hindi bababa sa 10 miyembro. Maaaring maglaro ng patintero sa kahit anong lugar basta’t nasusulatan ang sahig ng yeso na nagsisilbing hangganan o kaya naman ay mga linyang dapat malampasan ng bawat manlalaro. Bilang pasimula ng laro, maghahagis ang isa ng barya upang malaman kung aling grupo ang mauunang maglaro at kung sinong grupo ang taya. (WikiFilipino)

Ito ang isa sa mga paborito kong laro noong bata pa lang ako. Dito kasi mas nagkakainitan ang dalawang magkalabang grupo. Nagkakapikunan, nagkakaasaran at bandang huli, nagkakaayawan… dahil pare-parehas ayaw magpatalo, lahat gusto manalo. Ang maganda do’n lahat ay masaya. Nakakadagdag pa ng saya ang ngiti ng mga taong nanunuod sa amin, mapamatanda at bata, kaya nga kung minsan naiingit na yung iba sa amin at gusto ng sumali.

Taguan. Ito ay hango sa larong Ingles na ang tawag ay Hide and Seek. Magandang maglaro nito sa mga lugar na maraming kubo, puno at matataas na halamanan. Kahit ilang tao ay pwedeng sumali, ang kailangan lamang ay may tukuyin na “taya”. Ang sinumang matukoy na taya ay siyang magbibilang ng hanggang 30 habang nakapikit at nakasandal sa puno na nagsisilbing home base. Habang ang taya ay nagbibilang, ang mga kalaro ay naghahanap ng kanya kanyang mapagtataguan. Pagkatapos magbilang ng taya ay hahanapin na niya ang mga nagtago. Ang bawat nagtago naman ay hahanap ng paraan upang makapunta sa home base nang hindi nakikita ng taya sabay sisigaw ng “save”. Maliligtas mula sa pagkataya ang sinumang makapunta dito nang hindi nahuhuli. Matatapos lamang ang laro kung ang lahat ng manlalaro ay nakalabas na sa pinagtataguan. (WikiFilipino).

Karamihan ng mga matatanda, sinasabing masama daw ang magtaguan tuwing gabi (Hindi ko rin alam kung bakit) pero ito kasi ang pinakamasaya at mas magandang oras na laruin kasi nga ika nga nila, may thrill. Dagdag pa rito ang pinakamasaya ay ang magtago sa kasuluksulukan. Gagamitin mo ang utak mo para makaisip ng magandang taguan. Noong panahon ko halos isang beses lang nagkakaroon ng taya kasi sobrang hirap naming hanapin at binuburot namin yung taya (burot ang tawag kapag laging taya, ang taya).

Luksong Baka. Sa larong ito, ang isang manlalaro ay tutuwad ng bahagya habang nakasuporta ang kamay nito sa kanyang tuhod. Ang mga kalaro ay lulukso sa itaas ng taya gamit lamang ang mga kamay. Kapag sumayad ang mga binti ng lumukso sa ibang parte ng katawan ng taya, siya ang papalit dito. (WikiFilipino).

Sa totoo lang isa rin ito sa ayokong laro. Una, maliit ako kaya nabuburot ako kapag ako ang taya. Pangalawa, parang hindi ko kayang tumalon ng mataas. At pangatlo, noong naglaro ako nito ay nauna ang ulo. Oo, masakit. Buti na lang naglaro ako no’n sa damuhan, sa probinsya kaya hindi pumutok ang ulo ko, pero hanggang ngayon hinahamon ko pa rin ang sarili ko kung paano ang tamang teknik para lumukso ako ng maayos nang hindi nababagok.

Sa mga larong ito, ang kailangan mo lang ay ang iyong kapit-bahay hindi mo na kailangan gumastos ng materyales o kung ano pang teknolohiya para makapaglaro dahil nasa paligid lang ang mga bagay na kakailanganin mo. Ito rin ay halimbawa ng ehersisyo dahil kailangan ng malakas na pangangatawan, isip, liksi at bilis.

Sa ngayon, hindi na ang mga ito ang nilalaro ko. Marahil dahil matanda na rin ako para maglaro pa ng mga ganitong laro. Sa panahon ngayon, kailangan mo na rin makiuso, dahilan na ang mundo ay pinapaikot na ng teknolohiya, ang mga larong uso na ngayon ay halos malalaro mo lang sa kompyuter, tablet, iPod o kung ano mang Android, basta Android. Sa ngayon tatlo sa pangunahing gusto ko ay ang Candy Crush, Temple run at FarmVille.

Candy Crush Saga. Isang laro na kung saan pagtatabihin mo ang tatlo o higit pang magkakaparehong bagay para maka iskor, at mkabawas ng mga candy tiles.Katulad din nito ang sumikat at lumaos ng Bejewelled. Ang kaibhan lamang ay ang pagkakaroon ng mga stage mismong puzzle, maaring magbawas ng Jelly, iparating sa ilalim ng screen ang mga prutas, o dili kaya’y ang pagkamit ng puntos sa tinakdang limitadong oras. Me mga power ups na tinatawag dto pero madalas ito’y nakukuha sa pagbili sa Appstore o Google play depende sa gamit na systema. (Heldervert Co Garma)

Sa totoo lang, masaya rin at nakakaaliw laruin ito. Sa katunayan level 140 na ako, kaso nakakatamad din kung minsan kasi nakahiga lang ako at tuwing wala lang akong ginagawa tsaka ko lang naiisipang laruin at para lang makasabay sa mga “trending” ngayon kaya naglaro ako ng Candy Crush Saga.

Temple Run. Simpleng laro lang ito kung saan hahabulin ka lang ng “monster” ang pinakaexciting lang sa laro ay ang pasikot sikot nitong daan at habang lumalayo ka bumibilis din ang pagtakbo mo. Kapag nadapa ka, nahulog sa patibong o kaya naman ay nahuli ng “monster” doon ka lang magegameover .

Tulad ng Candy Crush, marami lang ang naglalaro nito kaya naisipan kong magdownload sa cellphone ko at laruin ang Temple Run kinalaunan hindi ko na rin siya nilaro kasi nakakatamad, nakaupo lang at kamay mo lang ang gumagana.

FarmVille. Isa itong laro mula sa Facebook na ang kailangan mo lang ay bumuo ng Farm at payayamanin. Alagaan, magpapapera, tataniman, didiligan at bibilhan ng bahay.

Third year high school ako nang simulan ko ang paglalaro nito kasi may guro ako na sa quiz niya ay may bonus question na may kaugnayan sa FarmVille at may plus points ang maggift sa kanya. Kaya ayun, napilitan akong gumawa at kinalaunan ay naenjoy ko din naman ang paglalaro.

Dabest nga daw kapag ikaw ay batang 90’s, katulad ko (kasi ang huling batch namin ang nakaabot ng mga laro pinoy bago pa umusbong ang teknolohiya) sa totoo lang, pwede pa naman maglaro ang mga bata ng mga ganitong laro sa ngayon ngunit sadyang kung mas papipiliin sila, e, mas pipiliin nilang laruin ang computer, tablet, ipod, ipad o kung ano mang gadget lalo na yung Android, upang hindi na sila lumabas pa ng bahay at maghanap ng kalaro at kung minsan ay hindi na rin sila pinapayagan ng mga magulang na maglaro sa labas lalo na sa delikadong panahon ngayon.

Kung mapapansin, mas binigyan ko ng pansin ang paglalaro ko no’ng bata pa ako dahil mas masaya at mas masayang balikan ang alaala. Siguro nga isa rin iyon sa mga pinagmamalaki ko at yun ang mga karanasan na labis akong natuwa na ang sarap magbalik-tanaw. Talaga nga naman na teknolohiya na ang nagpapatakbo ng mundo, gaya na lamang sa pilipinas. Taong 2000 nagsimula nang magsulputan ang teknolohiya lalo na sa pilipinas. Totoo talagang ang laro ay isa sa pinakamagandang halimbawa na ang Pilipinas ay unti-unti ng nasasakop ng globalisayon. Patunay rin lang ito na ang kultura ng larong Pilipino ay namamatay na at pinapalitan na ng mga nag-uusbungang teknolohiya.

Ikaw ba? Anong nilalaro mo?